Het voorkooprecht, ook wel recht van voorkoop genoemd, is een wettelijke voorrangsregel die bepaalde partijen – zoals een huurder, een openbare instelling of een sociale huisvestingsmaatschappij – het recht geeft om een onroerend goed te kopen voordat het aan een andere koper wordt verkocht.

Dit betekent dat de houder van het voorkooprecht het recht heeft om het pand aan te kopen tegen dezelfde prijs en onder dezelfde voorwaarden als de andere kandidaat-koper. Er is echter een belangrijk verschil tussen een conventioneel en een wettelijk voorkooprecht.

• Conventioneel voorkooprecht: Dit wordt vastgelegd door een contractuele afspraak tussen twee partijen. Bijvoorbeeld, een huurder kan in een handelshuurcontract het recht bedingen om het pand te kopen als de eigenaar besluit te verkopen. Zo kan de huurder zijn of haar handelsactiviteit voortzetten door de verkoop af te sluiten tegen dezelfde voorwaarden.
• Wettelijk voorkooprecht: Dit wordt door de wetgever ingesteld en wordt meestal toegekend aan bepaalde personen of overheden. Voorbeelden hiervan zijn voorkooprechten die verband houden met natuurbehoud, ruimtelijke ordening of de bestrijding van leegstand.

Het doel van het wettelijk voorkooprecht is om overheidsinstellingen in staat te stellen hun publieke taken uit te voeren, zoals het bevorderen van natuurbehoud, het organiseren van ruimtelijke ordening en het realiseren van woonbeleid. Als uw onroerend goed zich in een gebied bevindt waar het recht van voorkoop van toepassing is, moet u de houder van dit recht altijd de kans geven om zijn of haar voorkooprecht uit te oefenen. Wilt u bekijken of er een Vlaams voorkooprecht geldt op uw perceel, dan kunt u de geokaart met de Vlaamse voorkooprechten raadplegen.